Artykuł publicystyczny to tekst, który wcale nie wymaga wyrobionego stylu, jeśli zapamiętasz poniższe wskazówki. Zdecydowanie nie jest tak schematyczny, jak rozprawka, więc lubią go uczniowie z tzw. 'lekkim piórem’, którym ciężko jest pisać ściśle według wzoru.
Po pierwsze: jak każde wypracowanie na maturze składa się z 4 części: wstęp, 2 akapity rozwinięcia i zakończenie.
Spójrzmy na temat z 2016 roku:
Oglądałeś(-aś) ostatnio mecz, podczas którego jeden z zawodników złamał zasady fair
play. Napisz artykuł, w którym opiszesz tę sytuację, i uzasadnisz, dlaczego zwalczanie
nieuczciwego zachowania sportowców jest niezbędne.
WSTĘP
Musi być ciekawy i zachęcający do czytania (i nie jest to frazes z informatora maturalnego). Co to oznacza? Jeśli pamiętasz to, co pisałam o rozprawce, że wystarczy przetłumaczyć lub przeparafrazować zdanie z tematu, to w artykule ten zabieg nie przejdzie. Ma to swoje dobre strony, bo nie musisz trzymać się sztywno treści polecenia – w przypadku naszego tematu wystarczy, że wstęp będzie dotyczył sportu lub zasad fair play, ale nie musisz pisać, że byłeś/aś na meczu, na którym jeden z zawodników złamał zasady fair play (pod warunkiem, że w rozwinięciu o tym napiszesz).
Zabiegi zwiększające atrakcyjność wstępu:
- Pytanie retoryczne, np. Why is fair play important?
- Zwrócenie się bezpośrednio do czytelnika, np. Have you ever seen a sports event where the competitors didn’t play fair? / Imagine there are no rules in sport. / You will never guess what…
- Cytat, słowa kogoś znanego (może być parafraza, ważne jest zachowanie sensu wypowiedzi)
- Przywołanie faktów z historii
- Odniesienie się do swojego doświadczenia
ROZWINIĘCIE
Akapit 1 – zgodnie z tematem należy opisać sytuację, w której jeden z zawodników złamał zasady fair play podczas meczu. I teraz uwaga: kibice i sędziowie to nie zawodnicy, podanie środków przeczyszczających na dzień przed meczem to nie złamanie zasad fair play PODCZAS meczu – przykłady autentyczne z wypracowań.
Akapit 2 – uzasadnij, dlaczego zwalczanie nieuczciwego zachowania sportowców jest niezbędne.
Akapit 1 i 2 powinny mieć podobną objętość. Częstym błędem jest opisywanie sytuacji (Akapit 1) w takich szczegółach, że nie wystarcza miejsca (=liczby słów) na uzasadnienie (Akapit 2). Uczeń, widząc, że zbliża się do limitu słów, decyduje się na jednozdaniowe uzasadnienie – bywa, że to uzasadnienie jest jednocześnie zakończeniem artykułu. Konsekwencje takiego zabiegu są takie, że uczeń dostaje punkty (i to nie wszystkie) tylko za Akapit 2 – uznaje się, że zakończenia nie ma. Może też być tak, że zakończenie jest zaliczone, ale uznaje się, że nie ma Akapitu 2. Suma punktów taka sama, ale zawsze niższa niż max 🙁
ZAKOŃCZENIE
Tu możecie napisać właściwie wszystko, co się wiąże z zagadnieniem 'fair play w sporcie’. Nie musi być ściśle związane z opisywanym w rozwinięciu wydarzeniem, ale powinno być naturalną kontynuacją tematu.
I jeszcze jedno, w odróżnieniu do rozprawki, zakończenie nie musi mieć takiej samej objętości, jak wstęp. Zdarzają się jednozdaniowe zakończenia, które dostają maksymalną liczbę punktów, bo zmuszają czytelnika do zastanowienia się nad tematem, pozostawiają przestrzeń do rozmyślań.
A teraz parę słów o języku. W odróżnieniu od rozprawki i listu formalnego, można swobodniej używać czasowników frazowych (strike up, set out, etc.), zwrotów nieformalnych (ale nie kolokwialnych, typu 'gonna’, 'wanna’) oraz idiomów. Artykuł to jedyne wypracowanie maturalne, w którym przejdą skróty (don’t, isn’t, etc.).
Powodzenia!!
